کوچینگ چیست؟
این روزها اصطلاح «کوچینگ» را بسیار می‌شنویم؛ نوعی مشاوره که در میان مردم و به‌خصوص قشر تحصیل‌کرده اقبال فراوانی پیدا کرده و توانسته است راهگشایی‌های بزرگی در ابعاد مختلف زندگی آن‌ها ایجاد کند. بسیاری از کسانی که به سراغ کوچینگ رفته‌اند، اعتقاد دارند که در زندگی آن‌ها تحول بزرگی رخ داده است. اما کوچینگ چیست و کوچینگ به چه معناست؟
معنی کوچینگ چیست؟
بدیهی است که ابتدا برای پاسخ به سؤال «کوچینگ چیست» باید به این سؤال پاسخ دهیم که «معنی کوچینگ چیست؟». کوچینگ یا Coaching در فارسی به «مربیگری» ترجمه شده است. همچنین این کلمه را «معلمی» و «آموزش» نیز معنی کرده‌اند. در کنار این‌ها، کوچینگ در انگلیسی معانی دیگری از جمله «هدایتگری»، «راهنمایی» و «راهبری» دارد. کوچینگی که ما درباره آن صحبت می‌کنیم بیشتر به معنی راهبری و مربیگری است.
«تمرین دادن»، «تربیت کردن»، «رهبری کردن»، «راندن» و «پیشاهنگی» از جمله کلمات مترادفی هستند که در لغتنامه‌های انگلیسی برای کوچینگ آورده‌اند. بهتر است نگاهی به ریشه واژه کوچینگ بیندازیم تا بهتر درک کنیم که کوچینگ به چه معناست.
کوچینگ یعنی چه؟
کوچینگ یا همان Coaching از واژه کوچ (Coach) می‌آید. برای فهم ریشه این واژه باید بازگردیم به مجارستانِ قرن پانزدهم میلادی و روستایی در غرب بوداپست به نام Kocs که در زبان مجارستانی «کوچ» تلفظ می‌شود.
در این روستا برای اولین بار کالسکه یا دلیجان‌های چهارچرخه‌ای ساخته شد که در عین سبک‌تر و سریع‌تر بودن، قابلیت حمل نفرات بیشتری نسبت به درشکه‌های زمان خود داشت. این دلیجان‌ها همچون بسیاری از اختراعات دیگر بشری نام خود را از محل اختراع خود گرفته و کوچ نام گرفتند. Kocs ،در زبان آلمانی شکل kotsche به خود گرفت و سپس وارد زبان فرانسوی شد و به شکل coche نوشته شد تا درنهایت وارد زبان انگلیسی شود و به شکل Coach درآید. در همین حال به رانندگی و راهبری این دلیجان‌های جدید کوچینگ گفته شد.
حدود سیصد سال بعد و در سال 1830 میلادی، آکسفورد معنی جدیدی از واژه Coach را به لغتنامه خود اضافه کرد. طبق این معنی، کوچ نوعی معلم خصوصی بود که دانش‌آموز را برای گذراندن امتحانات درسی تعلیم و تمرین می‌دهد. همین واژه حدود 30 سال بعد به کسانی اطلاق شد که در طی برگزاری یک مسابقه یا یک دوره مسابقات، وظیفه تمرین دادن و هدایت یک ورزشکار یا یک تیم ورزشی را بر عهده‌دارند. این معنی همچنان رایج‌ترین و مصطلح‌ترین معنی کوچ است.
تعریف کوچینگ چیست؟
اگر بخواهیم مطابق آنچه از معنی واژه کوچینگ فهمیدیم، تعریفی از کوچینگ ارائه دهیم، باید بگوییم؛ کوچینگ راهبری کردن به سوی مقصد است. کوچینگ کمک به فهم اهداف و نیل به آن‌ها است. در حقیقت کوچ به فرد کمک می‌کند تا استعدادها و نیازهای خود را شناخته و راهی برای رسیدن به آن‌ها پیدا کند.
به بیان عَمَلی‌تر، کوچینگ مکالمه‌ای میان کوچ و فرد مراجعه‌کننده است که در طی آن کوچ با پرسیدن سؤالاتی هدفمند از مراجعه‌کننده، او را وارد چالشی می‌کند که از دل آن سردرگمی‌های او از بین رفته و با روشن شدن اهداف خود، به کمک کوچ و با تکیه بر استعدادهای خود راه‌هایی برای رسیدن به آن‌ها پیدا می‌کند.
پاسخ بزرگان به سؤال کوچینگ چیست؟
ارائه تعریفی دقیق و واضح از کوچینگ شاید نیازمند نوشتن مطلبی به اندازه یک کتابچه باشد، اما می‌توان با مراجعه به تعریفی که برخی از بزرگان از کوچینگ ارائه کرده‌اند، بیشتر و بهتر با این مفهوم آشنا شد.
کوچینگ چیست از نگاه تیموتی گالووی
یکی از سرشناس‌ترین افراد تاریخ کوچینگ، «تیموتی گالووی» (Timothy Gallwey) نویسنده کتاب «بازی درونی تنیس» (The Inner Game of Tennis) است که شاید بتوان او را مهم‌ترین فرد در شکل‌گیری این متد عنوان کرد. تیموتی گالووی در تعریف کوچینگ می‌گوید: «کوچینگ به‌جای اینکه به افراد آموزش دهد، به آن‌ها کمک می‌کند تا خود یاد بگیرند». ترجمه روان این جمله مصداق ضرب‌المثل معروفی است که می‌گوید «اگر می‌خواهید کسی را یک وعده سیر کنید به او ماهی بدهید؛ اما اگر می‌خواهید او را تا آخر عمر سیر کنید به او ماهیگیری یاد دهید».
کوچینگ چیست از زبان جان وایت مور
«جان وایت مور» (John Whitmore) نویسنده کتاب «کوچینگ برای بهبود عملکرد» (Coaching for Performance) یکی از تأثیرگذارترین افراد در شکل‌گیری متد کوچینگ است که با تأثیر گرفتن از تیموتی گالووی به توسعه این متد پرداخت. یکی دیگر از تعاریف کوچینگ را می‌توان در پاسخ جان وایت مور به سؤال کوچینگ چیست یافت؛ «کوچینگ گشودن استعدادهای افراد برای به حداکثر رساندن قابلیت‌های آنان است».
کوچینگ چیست به بیان اریک پرسلو
«اریک پَرسلو» (Eric Parsloe) بنیان‌گذار «کنسول اروپایی منتورینگ و کوچینگ» و نویسنده کتاب «کوچینگ و منتورینگ» است. پرسلو کوچینگ را این‌گونه تعریف می‌کند؛ «کوچینگ فرایندی است که امکان یادگیری و توسعه را فراهم کرده و بدین ترتیب عملکرد را بهبود می‌بخشد».
کوچینگ چیست با تعریف سارا گورنال
«سارا گورنال» (Sarah Gornall) نویسنده کتاب «هنر کوچینگ» (The Art of Coaching) در پاسخ کوچینگ چیست نوشته است؛ «کوچینگ یک راهبرد عمل‌گرایانه است که به افراد کمک می‌کند تا به اهدافی که هویت خود را بر اساس آن تعریف کرده‌اند دست یابند».
کوچینگ چیست به تعریف فدراسیون بین‌المللی کوچینگ (ICF)
فدراسیون بین‌المللی کوچینگ یا همان ICF را می‌توان بزرگ‌ترین مرجع جهانی برای ارائه دستورالعمل‌ها و شیوه‌نامه‌های کوچینگ و همچنین آموزش کوچ به شمار آورد. مطابق با تعریف ICF کوچینگ عبارت است از «همراهی کوچ با مراجعه‌کننده‌ها در یک فرایند فکری عمیق و خلاقانه که الهام‌بخش آن‌ها برای به حداکثر رساندن استعدادهای حرفه‌ای و شخصی آن‌ها است».
علم کوچینگ چیست؟
در برخی منابع از کوچینگ با عنوان «کوچینگ روانشناسی» نام برده شده است؛ این نوع نام‌گذاری اشاره به ریشه‌های تئوری و علمی کوچینگ دارد که از علوم روانشناسی نشئت می‌گیرد.
علم کوچینگ جزو زیرمجموعه‌های روانشناسی کاربردی است که سعی دارد مفاهیم و تئوری‌های روانشناسی را با روش هدایتگری فرد به کار گیرد. هدف این کار افزایش عملکرد، دستاوردها و سلامت روان فرد، تیم و یا سازمان با به‌کارگیری روش‌های مبتنی بر مستندات به‌دست‌آمده از تحقیقات علمی است.
کوچینگ روانشناسی تحت تأثیر شاخه‌های روانشناسی‌ای از جمله «روانشناسی انسان‌گرا»، «روانشناسی مثبت‌گرا»، «روانشناسی اجتماعی» و «تئوری یادگیری» است.
کوچینگ بیشترین تأثیر را از روانشناسی انسان‌گرا گرفته است. روانشناسی انسان‌گرا اعتقاد بسیاری بر «خود شکوفایی» داشته و تأکید دارد که انسان می‌تواند با تکیه بر استعدادها و توانایی‌های خویش به شکوفایی و رشد دست پیدا کند.
روانشناسی مثبت‌گرا نیز با تکیه بر جنبه‌های مثبت شخصیت انسان همچون قدرت و لیاقت، تأثیر فراوانی بر کوچینگ گذاشته است. ایجاد احساسات مثبت تأثیر شگرفی بر افزایش انگیزه فرد برای تلاش برای دستیابی به اهداف خود دارد که این ریشه در روانشناسی مثبت‌گرا دارد.
مطالعاتی که روانشناسی اجتماعی بر تأثیر روابط فرد با افراد پیرامون و جامعه دارد، بر شکل‌گیری علم کوچینگ تأثیر به سزایی داشته است. بدیهی است که تمامی افراد دارای روابطی در اجتماع پیرامون خود هستند که این روابط تأثیر زیادی در پیدا کردن ریشه‌های مشکلاتی همچون عدم دستیابی به اهداف فرد دارند. کوچینگ وظیفه شناسایی این مشکلات را دارد.
تئوری یادگیری نیز با تأثیری که بر نحوه رفتار کوچ با مراجعه‌کننده و نحوه کوچینگ گذاشته است، یکی دیگر از مهم‌ترین شاخه‌های روانشناسی است که سهم فراوانی در شکل‌گیری علم کوچینگ داشته است.